Jedna z najsilniejszych emocji, z którą mamy niejednokrotnie częściej do czynienia niż byśmy tego chciały. Mowa o złości, która oprócz tego, że szkodzi piękności, szkodzi też relacjom i zdrowiu psychicznemu. A jej moc potrafi być tak duża, że pokonuje wszelkie nasze blokady i granice. Jak w takim razie kontrolować jej przypływy i niszczycielskie działanie? Jest to sztuka niezwykle trudna, ale także niezwykle potrzebna w każdej relacji – od koleżeńskich, przez zawodowe, aż do rodzinnych i intymnych.

Skąd się bierze złość?

Powoli czujesz, jak wypełnia każdy centymetr Twojego ciała, jak robi Ci się gorąco i że za chwilę dojdzie do wybuchu. A z każdym kolejnym wypowiedzianym słowem, zaczyna rosnąć w siłę. Pokonujesz granice miłości, przyjaźni, koleżeństwa, szacunku – kieruje Tobą jedynie chęć pokazania, że to TY sprawujesz kontrolę i to TY musisz udowodnić swoją rację, niezależnie od tego czego ona dotyczy. A może gdy wydarzy się najdrobniejsze niepowodzenie czy nieprzyjemność, jak chociażby to, że odjechał Ci tramwaj (który pojawi się ponownie za maksymalnie 15 minut), wywołuje w Tobie taką wściekłość, że ledwo co utrzymujesz się na nogach? A koleżanka, która nagle odwołuje spotkanie, chociaż umawiałyście się na nie przez pół roku? To tylko skrawki codziennych sytuacji mówiących nam o tym, że złość i irytacja zakorzeniła się w nas na dobre.

Skąd się w nas bierze? Złość i jej okazywanie to tak naprawdę wypadkowa naszych cech indywidualnych, doświadczeń z okresu wychowywania i obserwacji społecznych, a także od osób będących naszymi opiekunami i znajdujące się w najbliższym otoczeniu. Jeśli jako dzieci i nastolatki, widziałyśmy nieustające kłótnie między rodzicami, upewniałyśmy się, że pokazywanie złości musi wiązać się z pokazywaniem swojej wyższości i siły albo odwrotnie – że jej okazywanie jest czymś nieodpowiednim, w związku z czym lepiej ją tłamsić, ta emocja nie będzie przeżywana i okazywana przez nas w sposób adaptacyjny. To ona przejmie kontrolę nad nami, a nie na odwrót – a tego trzeba się wystrzegać.

Jesteś zła czy zlękniona?

Choć złość i strach wydają się być zupełnie odmiennymi emocjami, sytuacje, w których występują, są niemal identyczne. W momencie gdy zaczynamy odczuwać złość, zagnieżdża się w nas też lęk. A do czego to prowadzi? Z jednej strony mamy ochotę się wycofać, zamknąć i uciec, a z drugiej – zacząć krzyczeć i pozwolić sobie na nieskończoną szczerość. Przykładem może być, chociażby sytuacja kłótni z przyjaciółką – dowiedziałaś się, że zdradziła bardzo intymną dla Ciebie informację – z jednej strony masz ochotę wykrzyczeć jej prosto w twarz, że nie miała do tego prawa, ale z drugiej zaczynasz się bać, co z tej sytuacji może wyniknąć. Taka bitwa z myślami i emocjami to spodziewana reakcja w sytuacji zagrożenia czy stresu.

Warto pamiętać też o tym, że złość to tak naprawdę spektrum – od delikatnej irytacji aż po furię. Zaczynając od jego początku, to emocje, które jesteśmy w stanie kontrolować ich przebieg i nasilenie. Niestety im bliżej furii, tym trudniej, a każdy kolejny krok w jej stronę to przekraczanie granic. Dlatego tak ważne jest, aby być świadomą tego, jak szybko złość może się rozwijać.

Jak radzić sobie ze złością?

Jednak złość, podobnie jak każda inna emocja, jest nam potrzebna. Nie bójmy się jej pokazywać, ale bądźmy uważne na jej cienką granicę. Bardzo blisko od niej do agresji, niezależnie czy mówimy o słownej, czy fizycznej. Tłumienie tak silnej emocji nie pozwala nam na radzenie sobie ze stresującymi sytuacjami, stawianie granic czy budowanie szczerej relacji. Każda emocja jest ważna – niezależnie czy postrzegamy ją jako coś negatywnego, czy pozytywnego. Jak w takim razie nie dać się złości?

Przede wszystkim, rozpoznaj sytuacje, w których odczuwasz złość. Zastanów się, co ostatnio wprowadziło Cię w stan poddenerwowania – problem w pracy? Kłótnia z partnerem? Przemoknięty płaszcz? Wyprzedana rzecz, na którą czaiłaś się pół roku? Chamski komentarz od obcego człowieka? Zawieszający się non stop laptop? A może autobus odjeżdżający sprzed nosa? Praktycznie każda z sytuacji tutaj przywołanych to sytuacje z udziałem czynników zewnętrznych – nie mamy na nie praktycznie wpływu, może z wyjątkiem problemów w pracy i relacji z partnerem. Czy to, że będziemy wściekać się na deszcz przez pół dnia, sprawi, że dzień będzie milszy? Że faktycznie przestanie padać? Albo, że łatwiej nam będzie wracać do domu? Z pewnością nie.

Po tym jak już zweryfikujesz, w jakich sytuacjach odczuwasz najczęściej złość, czas przyjrzeć się swoim reakcjom. Co mówisz? Co robisz? Co czujesz w takich momentach? Zdajemy sobie sprawę, że nie brzmi to jak najciekawsza forma spędzania czasu, ale budowanie samoświadomości jest niezwykle ważne dla naszego rozwoju emocjonalnego! Jeśli widzisz, że w sytuacji złości zaczynasz być agresywna, złośliwa, czujesz ogromne napięcie w ciele i kompletnie tracisz kontrolę nad sobą to znak, że złość to emocja, z którą przegrywasz walkę.

Dlatego tak ważne jest to, aby wypracować sobie sposób na uspokajanie własnego ciała i umysłu w sytuacji złości. Każda z nas jest inna i każda z nas ma zupełnie różny próg emocjonalności. W zależności od powagi sytuacji, pomocne okazać się mogą inne techniki – czasem wystarczy wzięcie kilku głębokich oddechów, przeczekanie aż minie kilkadziesiąt sekund, zanim się odezwiemy, a innym razem najlepszym rozwiązaniem może okazać się wyjście z pokoju i chwilowe ochłonięcie, pójście na spacer. Najważniejszym działaniem jest jednak zadanie sobie pytania – czy warto? Jakie będą tego konsekwencje i czy moje zachowanie jest w choć najmniejszym stopniu pomocne w sytuacji? Czy złośliwość zbliży nas do rozwiązania problemu? Najgorsze to puścić wodze złości i utracić nad nimi kontrolę.

Zdjęcie główne: @zuzaszymroszczyk